Goede vragen voor een goed gesprek

 

Wat zijn goede vragen?

Goede vragen zijn de basis van goede gesprekken. Gesprekken met hulpverleners zijn vertrouwelijk en worden niet opgenomen voor trainingsdoeleinden. Als tolk die toevallig ook nog psychosociaal counselor is, ben ik vaak getuige van dat soort gesprekken en ik denk dat het opnemen van gesprekken voor trainingsdoeleinden helemaal niet z’n slecht idee zou zijn. Waarom? Hieronder het voorbeeldgesprek waar ik bij heb getolkt.

Gesprek met de hulpverlener

H = hulpverlener

C = cliënt

 

H: Hoe gaat het?

C: Goed.

H: En hoe gaat het thuis, met de kinderen en je vrouw?

C: Goed.

H: Is er nog contact geweest met de politie? Zijn ze bij je thuis geweest of heb je ze anders gesproken?

C: Nee.

H: En hoe zit het met drugs en alcohol? Gebruik je het nog?

C: Nee.

H: Goed. En hoe gaat het met de opvoeding van de kinderen? Het is best zwaar, hé?

C: Ja, soms.

H: Komen er nog mensen van de jeugdzorg bij jullie thuis?

C: Nee.

H: Zijn ze er niet meer geweest?

C: Voor het laatst twee weken geleden.

H: En wat deden ze toen?

C: Die man kwam, heeft rondgekeken en is weggegaan.

H: Goed, dan maken we dan een nieuwe afspraak.

 Is dit een goed gesprek?

Is dit een goed gesprek? Voor mij niet want als ik van het antwoord van de cliënt geen foto kan maken, dan kan ik niet zien wat hij/zij bedoelt. Ik wil graag een beeld van de situatie krijgen zodat ik zeker weet dat we het over hetzelfde hebben en dat ik mijn cliënt begrijp. Wat betekent bijvoorbeeld dat het goed gaat en waar blijkt het uit?

Hetzelfde gesprek nogmaals met mijn vragen tussen haakjes

Hieronder nogmaals hetzelfde gesprek met de vragen die ik me stel wanneer ik naar zo’n gesprek luister:

H: Hoe gaat het?

C: Goed. (wat gaat goed?)

H: En hoe gaat het thuis, met de kinderen en je vrouw?

C: Goed. (ik zou me afvragen met wie het goed gaat? Met de kinderen? Met de vrouw? Met iedereen? En wat betekent goed?)

H: Is er nog contact geweest met de politie? Zijn ze bij je thuis geweest of heb je ze anders gesproken?

C: Nee. (op welke vraag geeft cliënt hier antwoord?)

H: En hoe zit het met drugs en alcohol? Gebruik je het nog?

C: Nee. (hij gebruikt niet meer hoe zit het er verder mee? Hoe komt dat dat hij niet meer gebruikt?)

H: Goed. En hoe gaat het met de opvoeding van de kinderen? Het is best zwaar, hé?

C: Ja, soms. (ik weet nog steeds niet hoe het met de opvoeding van de kinderen gaat, het is niet altijd zwaar, alleen soms, wat maakt dat het zwaar is en wat maakt dat het soms niet zwaar is? Wat is soms?)

H: Komen er nog mensen van de jeugdzorg bij jullie thuis?

C: Nee. (waarom komen ze niet meer?)

H: Zijn ze er niet meer geweest?

C: Voor het laatst twee weken geleden.

H: En wat deden ze toen?

C: Die man kwam, heeft rondgekeken en is weggegaan. (welke man? Wat deed die precies? Wat is er afgesproken?)

H: Goed, dan maken we dan een nieuwe afspraak.

Conclusie

De hulpverlener stelt veel gesloten vragen en meerdere vragen tegelijk. Het lijkt erop dat de hulpverlener harder werkt dan de cliënt. Het stellen van meerdere vragen tegelijk is zinloos want de kans dat de cliënt op alle vragen antwoord geeft, is heel klein. Vaak onthoudt hij/zij alleen de laatste vraag. Ik zie soms irritatie bij de hulpverlener ontstaan omdat de cliënt niet meteen antwoord geeft op alle vragen die de hulpverlener stelt. Dit kan makkelijk vermeden worden door één vraag tegelijk te stellen. Vaak blijken dan de andere vragen die je anders tegelijk zou stellen overbodig.

Hoe zou je deze vragen anders kunnen stellen?

Vraag hulpverlener	Mijn voorstel
–	Wat gaat goed?
En hoe gaat het thuis, met de kinderen en je vrouw?	Één vraag tegelijk, bijv.: Hoe gaat het thuis? Hoe gaat het met je vrouw? Hoe gaat het met je kinderen?
Is er nog contact geweest met de politie? Zijn ze bij je thuis geweest of heb je ze anders gesproken?	Één vraag tegelijk, bijv.: Is er nog contact geweest met de politie? Zijn ze bij jullie thuis geweest? Heb je ze anders gesproken? Ik zou gesloten vragen vermijden voor zo ver je ze door open vragen kunt vervangen, bijv.: Op welke manier is contact geweest tussen jou en de politie?
En hoe zit het met drugs en alcohol? Gebruik je het nog?	Één vraag tegelijk, bijv.: Hoe zit het met drugs en alcohol? Gebruik je het nog?
En hoe gaat het met de opvoeding van de kinderen? Het is best zwaar, hé?	Één vraag tegelijk, bijv.: En hoe gaat het met de opvoeding van de kinderen? Hoe ervaar je de opvoeding van dan kinderen? In plaats van Het is best zwaar, hé? Alhoewel de hulpverlener uit eerdere gesprekken kan weten dat de cliënt het zwaar vindt. Maar ook dan zou ik vragen: Vind je het nog steeds zwaar?

 

Mijn voorbeeldgesprek met goede vragen

H: Hoe gaat het?

C: Goed.

H: Wat gaat goed?

C: …

H: En hoe gaat het thuis?

C: Goed.

H: Fijn om te horen dat het goed gaat. Wat concreet gaat goed?

C: …

H: Is er nog contact geweest met de politie?

C: Nee.

H: Wat maakt dat er geen contact is geweest met de politie?

C: …

H: Hoe gaat het met drugs en alcohol? (in het eerdere gesprek heeft cliënt geen antwoord gegeven op deze vraag)

C: …

H: En hoe gaat het met de opvoeding van de kinderen?

C: …

H: Vind je het nog steeds zwaar? (deze vraag is misschien overbodig afhankelijk van het antwoord boven, in het eerdere gesprek heeft de cliënt geen antwoord gegeven op de eerste vraag.)

C: …

H: Komen er nog mensen van de jeugdzorg bij jullie thuis?

C: Nee.

H: Hoe komt dat dat ze niet meer komen? (ik ben benieuwd waarom dat niet meer nodig is)

C: …

H: Wanneer zijn ze er voor het laatst geweest?

C: Twee weken geleden.

H: En wat deden ze toen?

C: Die man kwam, heeft rondgekeken en is weggegaan.

H: Wie is die man?

C: …

H: Rondgekeken? Wat bedoel je daarmee?

C: …

…

Goede vragen voor een goed gesprek – mijn voorstel:

Mijn voorstel van dit gesprek is verre van ideaal. Ik heb me puur geconcentreerd op het stellen van open vragen in plaatst van gesloten vragen, één vraag tegelijk stellen  en vragen naar verduidelijking. Als je alleen die paar dingetjes zou veranderen, zou de cliënt jou veel meer vertellen dan alleen ja, nee of goed. Daardoor zou de hulpverlener niet zo hard hoeven te werken.

Open vragen stellen, één vraag tegelijk en vragen naar verduidelijking wanneer je van het antwoord van je gesprekspartner geen foto kunt maken is niet iets alleen voor hulpverleners. Leidinggevenden, managers, advocaten etc. Iedereen die met mensen werkt, kan veel baat hebben bij het stellen van goede vragen. Je komt meer te weten en jouw gesprekspartner merkt dat je echt belangstelling voor hem/haar hebt.

Deze en andere technieken leer je tijdens de Training communicatie voor een betere relatie met je cliënt of medewerker – Leiden door te volgen.

 

Vragen?

Ik ben dol op vragen, dus stel ze gerust. Wil je meer weten of een afspraak maken, bel 06-20592011 of mail naar info@dpssimply. Meer over dit onderwerp lees je op de pagina Communicatie Training.